Leestip! Column: Crisis

We zitten midden in een crisis, in veel crisissen. Een stikstofcrisis, een energiecrisis, woningencrisis, vluchtelingencrisis, arbeidskrachtentekort en nog eens een record inflatie. En deze hebben allemaal maatschappelijk veel impact. Sommige crisissen waren mogelijk wel te voorkomen geweest met tijdig echte maatregelen te nemen en sommige crisissen overkomen ons.

Het komt niet allemaal door de oorlog in Oekraïne, maar die maakt het niet gemakkelijker. De materiaalprijzen in de bouw stijgen al meer dan een jaar en de energieprijzen gingen eind 2021 ook al omhoog. Het tekort aan arbeidskrachten in diverse sectoren speelt al een tijd, maar de mate waarin het nu optreedt in alle sectoren is erg verrassend. Waar is iedereen gebleven of doen we tegenwoordig veel meer?

Op de stikstofcrisis na zijn het geen problemen die alleen in Nederland optreden. Ze spelen in heel Europa en grote delen van de rest van de wereld.

Voor de bouw is het ook geen feest. Hoge materiaalprijzen en een grote leveringsonzekerheid. Daarnaast is er natuurlijk nog steeds een tekort aan vakmensen. We willen graag de benodigde woningen bouwen, maar naast bovenstaande factoren is het verkrijgen van een bouwvergunning door de stikstofcrisis lastig. Op dit moment worden er projecten afgeblazen wegens de hoge kosten, waarbij het risico op prijsstijgingen en te late levering ook bij de opdrachtgever ligt. Dan moet je wel een erg positieve business case hebben om het project te starten. Als er loonrondes in verband met inflatie komen, stijgen de prijzen nogmaals.

Gelukkig zal de wal het schip keren. Als er meerdere projecten niet doorgaan en dus de vraag daalt, zullen prijzen ook weer dalen. Materiaalprijzen zien we reeds stabiliseren. Als het vermoeden van een prijsdaling komt, kan het snel gaan. Vooral speculanten die een claim hebben gelegd op materialen en grondstoffen, zullen dan snel verkopen. Wanneer dit gebeurt en tot welk niveau de prijzen dalen, is koffiedik kijken.

Aan ons als bouwkostenadviseurs de vraag met welke prijsontwikkelingen we de komende jaren rekening moeten houden. Er zijn nu zoveel branche-afhankelijke, nationale en geopolitieke onzekerheden dat een betrouwbare prognose nauwelijks te doen is.

Ik wens iedereen hierin veel wijsheid toe.

Frank Michielen, bestuurslid NVBK