Hoe verduurzaam je op een slimme, integrale en kosteneffectieve manier?

De basis: een conditiemeting en gebruikersinventarisatie
Hét pand gedateerd uit de jaren tachtig met ietsjes moderne looks bedriegen een klein beetje. De algehele onderhoudsstaat van het gebouw is in beeld gebracht. Er is een conditiemeting uitgevoerd, conform NEN 2767. Het bleek dat verschillende delen van het gebouw toe waren aan groot onderhoud. De ervaringen van gebruikers waren geïnventariseerd en daaruit kwam naar voren dat de klimaatinstallatie niet langer toereikend was. Vooral in de zomer kan de temperatuur flink oplopen, wat ten koste gaat van de arbeidsproductiviteit.

Een integrale aanpak en meerjarenonderhoudsplanning
Reguliere onderhoudsopgaven lagen er, wensen van gebruikers en duurzaamheidseisen vanuit de overheid. Dmv advisering aan vastgoedeigenaar is er gekeken, hoe het kantoorpand het beste zou kunnen worden klaargemaakt voor de nabije toekomst. Al snel bleek dat een integrale aanpak het meest interessant zou zijn: onderhouden, verduurzamen én de leefbaarheid verbeteren. Zo’n meerjarenplanning geeft houvast en zorgt ervoor dat je duurzaamheidsmaatregelen op logische momenten kunt nemen. Verder krijgt men inzicht in de benodigde onderhoudsinvesteringen op korte en lange termijn.

Stappenplan voor het bepalen van duurzaamheidsmaatregelen
Uiteraard zijn er verschillende manieren om te verduurzamen en het binnenklimaat van het pand te verbeteren. Er zijn bij ons pand een drietal stappen gezet om te komen tot de meest optimale mix van maatregelen.

Stap 1: Gedetailleerd inzicht in het binnenklimaat en energieprestaties
Als eerste is er een zogenaamde temperatuuroverschrijdingsberekening gemaakt. Zo’n berekening laat duidelijk zien hoeveel uur per jaar het binnenklimaat als niet optimaal wordt ervaren. Die berekening is gemaakt voor verschillende delen van het gebouw. Zo krijg je op ruimteniveau inzicht in welk koelvermogen er nodig is om het binnenklimaat te verbeteren.

Stap 2: In kaart brengen hoe beter warmte/koude te kunnen optimaliseren
Er is gekeken hoe de bouwkundige buitenschil (gevels, dak en vloer) kunnen opwaarderen. Als je warmte buiten houdt, hoef je natuurlijk minder te koelen. Mogelijkheden waren b.v. de dakbedekking die aan vervanging toe is meteen te vervangen door een beter isolerende variant. Toch is hiervoor nog niet gekozen. In plaats van isoleren heeft men gekozen voor een PCM verpakt in een HDPE panel
klimaatplafondsysteem.
.
Stap 3: Optimaliseren van technische installaties in het pand
Als derde stap is er gekeken hoe de technische installaties een optimale bijdrage kunnen leveren aan het binnenklimaat. De Tl-verlichting is vervangen door led-verlichtingssysteem, zodat het energie/warmte verbruik aanzienlijk wordt verminderd. Hét is een zeer interessante optie om dit te doen. Aanvullend is er gekeken naar oplossingen om de kantoorunits (hét is een bedrijfsverzamelgebouw) te koelen/
verwarmen, als de binnentemperatuur toch te hoog/laag oploopt.

Welke maatregelen kan er worden verduurzaamd en is dit überhaupt allemaal noodzakelijk om minimaal label C of zelfs label A+ te behalen?
Gerealiseerde opties zijn:
1). Alle verlichting is vervangen door ledverlichting, welke aanzienlijk zuiniger is en nog nauwelijks warmte afgeven. Sensoren zorgen ervoor dat de verlichting automatisch uitgaat als er niemand meer in desbetreffende ruimte bivakkeert.
2). Met de hand bedienbare buitenzonwering blijft gehanteerd en met lamellen aan de binnenzijde wordt binnen een soort warmtescherm/buffer gecreëerd. Zo houdt hét de zomerwarmte van de zon beter buiten en hoeft er minder gekoeld te worden.
3). Alle lichte MS-scheidingwanden zijn verwijderd, waardoor de mogelijkheid ontstond om een klimaatplafond met plafondraster te realiseren.
4). Bestaande technische installaties zijn gehandhaafd & gereviseerd.
De ketel heeft opentherm, die kan communiceren met een centraal systeem. Bestaande radiatoren zijn gehandhaafd en voorzien van thermostaatkranen, welke nu als “bijverwarming” aan de gevel dienen.
Momenteel wordt het hele jaar door de ruimtes getest en afgestemd en geoptimaliseerd op gebied van koude, warmte, luchtvochtigheid en/of tocht.
5). In het gehele pand is een nieuwe luchtbehandelingsunit met nieuwe luchtbehandelingskanalen geplaatst, welke vanuit het klimaatplafond de lucht inblazen welke worden gekoeld of verwarmd door gekoppelde elementen dit op het metalen klimaatplafondplaten liggen en de inpandige temperatuur in de kantoorruimten bepalen. De luchtbehandelingskast en warmtepomp heeft modbus, die kan communiceren met een centraal systeem.

Onbenutte opties zijn:
1). Indien nog noodzakelijk kan er nog automatisch gebouwbeheerssysteem worden geïnstalleerd, welke tevens buitenlucht communiceert.
2). Vloer-, gevel en dak zijn nog niet verder optimaal geïsoleerd en toch wordt er nu al een label A+ gehaald voor het gehele gebouw.
3). De isolatie op het dak zou nog opgehoogd kunnen worden tot een gemiddelde Rc-waarde van 8 m2K/W, waardoor er meer warmte/koude straling van buiten af zou kunnen worden tegen gehouden.
4). Het vervangen van de dakbedekking en plaatsen zonnepanelen die gezamenlijk een groot deel van de energie zouden kunnen opwekken die wordt verbruikt in kantoor.

Wat leveren deze duurzaamheidsmaatregelen op?
De verwachting is dat alle werkzaamheden aan ons kantoorpand in het tweede kwartaal van 2022 zullen zijn afgerond. Het gehele kantoorpand is het energieverbruik aanzienlijk verlaagd en in elk seizoen is er een aangenaam binnenklimaat gerealiseerd. Fijn voor de vastgoedbelegger en we hebben nu al de stap naar energielabel A gerealiseerd. We zijn klaar voor jaar 2030 gestelde verplichtingen! Met de nieuwe invulling voldoen we bovendien aan klasse B van het programma van eisen gezonde kantoren 2021.

Als Arcade Bouw Consult bv hebben we de praktijkervaring in huis en het is verbazingwekkend dat een aantal kostenverhogende maatregelen welke we nog in optie hebben, maar hoogstwaarschijnlijk nooit zullen worden uitgevoerd. Dank zij vakkennis en slimme inzet van onze kennis is dit gerealiseerd, waarbij we zelf ook verbaasd waren over sommige uitkomsten!

Auteur: ing. Arend Koers, Arcade Bouw Consult bv

Met speciale dank aan firma Orange Climate met haar slimme ondersteuning / oplossing van PCM / HDPE paneel klimaatplafond https://www.orangeclimate.com/nl/ocautarkis
Zie ook Cradle to Cradle certificering op PCM verpakt in een HDPE paneel.

Ons kantoor met PCM klimaatplafonds: